🦌 Tự Sự Lưu Quang Vũ

Môn Văn Lớp: 10 Giúp em bài này với ạ: Ý nghĩa của.hai câu thơ Nết tất cả nhận ra.ta. Bài.thơ tự sự lưu quang vũ No copy trên mạng nha. Em xin cảm ơn mọi Register Now PGS. TS Lưu Thị Xuân Thi: Hóa học/Tổng hợp hữu cơ: 44 PGS. TS Vũ Thị Hạnh Thu: Vật lý/Vật lý quang phổ: 45 PGS.TS. Trần Đan Thư: CNTT/Bảo mật, mật mã: 46 PGS. TS Nguyễn Đình Thúc: CNTT/Bảo mật, mật mã: 47 PGS. TS Phan Thị Phượng Trang: Sinh học/Công nghệ Sinh học: 48 PGS. TS Trần Thuở tình yêu chớm nở, trong một bức thư gửi Tố Uyên, Lưu Quang Vũ có nhắc đến sự ủng hộ của "chị Quỳnh" (nhà thơ Xuân Quỳnh) dành cho tình cảm của hai người. Không ngờ sau này, người hàng xóm thân thiết của cả hai lại trở thành vợ sau của Lưu Quang Vũ. Zalo/Viber: 0944625325 | buihuuhanh@gmail.com. Ý Thức Tự Do Trong Phong Trào Thơ Mới 19/03/2016; Bản Sắc Nùng Trong Thơ Mã Thế Vinh 13/01/2017; Then Kỳ Yên Của Người Tày Ở Bắc Quang, Hà Giang - Tiếp Cận Từ Góc Độ Văn Học Dân Gian 04/06/2017; Nhân Vật Người Phụ Nữ Mường Trong Truyện Ngắn Của Hà Thị Cẩm Anh 04/04/2020 Nguyễn Quang Thiều - Sự thất bại của người Hà Nội Đến chơi nhà một người bạn, thấy trên bàn có một giỏ đài sen và một đĩa hoa ngọc lan. Một cảm giác tinh khiết, thơm thảo và xa xôi khe khẽ lùa vào căn nhà. Tổng Biên tập Báo CAND: Phạm Quang Khải. Trưởng BBT An ninh Thủ đô: Nguyễn Thanh Bình. Phó Trưởng BBT An ninh Thủ đô: Lưu Hồng Quân, Chu Quốc Dũng, Vũ Mạnh Hùng. Vậy nhưng, không ai rằng sự thờ ơ, vô cảm và thiếu trách nhiệm của chính mình cũng là lý do để cái xấu nảy nở và tung hoành thoải mái như bây giờ" - Chí Trung nói. "Ai là thủ phạm" được cố tác giả Lưu Quang Vũ viết năm 1983 và từng được dàn dựng tại một số Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh trong lòng người ở lại. 20 năm trước, vụ tai nạn trên đường 5 làm chấn động làng văn nghệ VN, làm ngơ ngác những người yêu cặp vợ chồng tài hoa bạc mệnh. Khi nỗi đau dần nguôi, khi vượt qua sự bàng hoàng, bạn bè thân thiết của họ tự an ủi: tạo hóa đã dựng nên một huyền 0. PSO - Chiều ngày 07/8/2022 (nhằm ngày 10/7 năm Nhâm Dần), Thiền viện Tuệ Quang (phường Linh Trung, TP. Thủ Đức) đã tổ chức tiệc buffet chay từ thiện và trao tặng hơn 300 phần quà hỗ trợ bà con địa phương trong mùa Vu Lan báo hiếu 2022 - PL. 2566. Chứng minh và tham dự có ĐĐ hOgoOo. Đất ấp ôm cho muôn hạt nảy mầm TỰ SỰ Tác giả Lưu Quang Vũ Dù đục, dù trong con sông vẫn chảy Dù cao, dù thấp cây lá vẫn xanh Dù người phàm tục hay kẻ tu hành Đều phải sống từ những điều rất nhỏ. Ta hay chê rằng cuộc đời méo mó Sao ta không tròn ngay tự trong tâm? Đất ấp ôm cho muôn hạt nảy mầm Những chồi non tự vươn lên tìm ánh sáng Nếu tất cả đường đời đều trơn láng Chắc gì ta đã nhận ra ta Ai trong đời cũng có thể tiến xa Nếu có khả năng tự mình đứng dậy. Hạnh phúc cũng như bầu trời này vậy Đâu chỉ dành cho một riêng ai. - Thủy Tiên sưu tầm. Bạn có hứng thú với thơ tự sự của Lưu Lượng Vũ không? Hãy cùng phe binh van hoc theo dõi bài viết này nhé! Video đầy đủThơ tự sự của Lưu Quang Vũ Thơ tự sự là thể thơ được tác giả sử dụng để thể hiện nhiều quan niệm về hạnh phúc, theo quan điểm của tác giả, hạnh phúc là niềm hạnh phúc trong cuộc sống mà mình tạo ra cho mọi người bằng chính sức lực của mình. .Nhằm giúp các bạn hiểu rõ hơn, sâu hơn về các câu hỏi đọc hiểu liên quan đến bài thơ này, sau đây chúng tôi cùng tham khảo một số tài liệu tham khảo các câu hỏi đọc hiểu để xem đáp án gợi ý cho từng câu. Hỏi Câu hỏi đọc hiểu văn tự sự Chủ đề 1 Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời các câu hỏi sau Bạn đang xem Tự truyện của Lưu Quang Vũ Tường thuật Dù trời mây sông vẫn chảy Tham khảo Phân tích tho tho ngay lop 10 Dù cây cao hay thấp Cho dù bạn là người thường hay hành giả Ai cũng phải sống bằng những điều rất nhỏ. Ta thường chê cuộc đời méo mó Tại sao chúng ta không khoanh tròn tâm? Hãy ôm lấy trái đất và để mọi hạt giống nảy mầm Mầm vươn lên tìm nắng Nếu đường đời bằng phẳng Tôi chắc là tôi nhận ra bạn Ai cũng có thể tiến xa hơn trong cuộc đời Nếu bạn có thể đứng lên một mình. Hạnh phúc như bầu trời Không chỉ một người. Lưu vũ điệu ánh sáng Câu 1. Xác định hai phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên. Câu 2. Em hiểu nghĩa của hai câu thơ sau như thế nào Đất ôm lấy mình, làm cho mọi hạt giống nảy mầm Cành non vươn lên tìm nắng. Tham khảo Đề cương văn xã hội lớp 11 Mục 3. Bạn nghĩ tại sao tác giả lại nói Nếu đường đời bằng phẳng Tôi chắc là tôi nhận ra bạn Mục 4. Phần thông tin nào từ văn bản trên có ý nghĩa nhất đối với bạn? Đáp án câu hỏi đọc hiểu 1 câu 1 Hai phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản là Lập luận và Biểu cảm. câu 2 Ý nghĩa của hai câu thơ Đất ôm lấy mình, làm cho mọi hạt giống nảy mầm Cành non vươn lên tìm nắng. – “Đất” – nguồn sống, nguồn dinh dưỡng cho hạt giống nảy mầm. Nhưng trái đất không dành cho một hạt giống. Giống như cuộc sống trên thế giới này không dành cho một người mà dành cho tất cả chúng ta. Hạnh phúc ở đâu cũng có nhưng không tự nhiên mà đến. Để sống tốt, hạnh phúc, mỗi người phải có suy nghĩ và hành động tích cực, phải phấn đấu vươn lên, như “mầm vươn về phía ánh sáng”. Câu 3 Tác giả nói Nếu đường đời bằng phẳng Tôi chắc là tôi nhận ra bạn Bởi vì, “Thuận buồm xuôi gió” có nghĩa là cuộc sống bình yên, êm đềm, không trở ngại, không khó khăn. Con người không nên đặt mình vào hoàn cảnh khó khăn, thử thách, nếu không nỗ lực vượt qua khó khăn, thử thách để đến đích thì con người sẽ không có cơ hội thể hiện mình, không tìm tòi, khám phá, không khẳng định mình. mọi thứ. Có; không đánh giá đầy đủ điểm mạnh và điểm yếu của chính bạn. Con người phải trải qua thử thách để hiểu nhau hơn và trưởng thành hơn. câu 4 Thí sinh được lựa chọn thông tin mà mình tâm đắc nhất rồi bày tỏ suy nghĩ của bản thân về thông tin đó Ví dụ có thể chọn một trong các thông báo sau <3 Biết trân trọng và biết ơn những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống sẽ mang lại hạnh phúc lớn lao. – Con người cần trải qua thử thách để biết mình và trưởng thành. – Muốn hạnh phúc thì phải nỗ lực vươn lên. – Cuộc sống không phải lúc nào cũng như ta mong muốn, hãy biết đòi hỏi và cũng phải biết chấp nhận, hãy biết nhìn đời bằng cái nhìn lạc quan, hãy biết trả giá để được đền đáp. Chủ đề 2 Đọc bài thơ dưới đây và áp dụng Tường thuật Dù trời mây sông vẫn chảy Tham khảo Phân tích tho tho ngay lop 10 Dù cây cao hay thấp ……… Hạnh phúc như bầu trời Không chỉ một người. Lưu vũ điệu ánh sáng câu 1 Xác định thể thơ của khổ thơ trước câu 2 Bài thơ sử dụng những biện pháp tu từ nào? câu 3 Em hiểu như thế nào về hai câu này Ta thường chê cuộc đời méo mó Tại sao chúng ta không khoanh tròn tâm? Câu 4Giới thiệu cảm nghĩ của anh/chị về hai khổ thơ cuối của bài thơ khoảng 10-12 dòng Trả lời câu hỏi đọc hiểu 2 Câu 1 Thể gieo vần của bài thơ trước là thể thơ tự do câu 2 Đoạn thơ có sử dụng các biện pháp tu từ như tương phản; ẩn dụ nhân hóa; so sánh. Câu 3 Hãy suy nghĩ về hai dòng Ta thường chê cuộc đời méo mó Tại sao chúng ta không khoanh tròn tâm? Trong cuộc sống luôn có những mặt đối lập của niềm vui và nỗi đau; niềm vui, tiếng cười xen lẫn nước mắt; thành công xen lẫn thất bại; Chúng ta hãy có những suy nghĩ tiêu cực, than trách cuộc đời, cuộc sống không như ý muốn méo mó cuộc sống. Lúc đó, thay vì kêu ca, oán trách số phận, tốt hơn hết bạn nên dùng nghị lực, sự chăm chỉ và quyết tâm tâm tích cực để thay đổi hiện trạng. Câu 4 Bạn có thể làm theo hướng dẫn bên dưới để hoàn thành đoạn văn – Cuộc sống luôn công bằng và cần sự nỗ lực, quyết tâm của mỗi người. Những gì bạn gieo hôm nay, bạn sẽ gặt hái vào ngày mai. Đứng dậy sau thất bại, vấp ngã là điều chúng ta nên làm thay vì chán chường, thất vọng và gục ngã. ——Hạnh phúc giống như bầu trời, nó không thuộc về tôi. Tất cả chúng ta đều có cơ hội tận dụng nghịch cảnh và thành công nếu biết vươn lên, kiên cường trước giông bão, khó khăn, thử thách. – Trên đây là một số câu hỏi phần đọc hiểu về Tự truyện do Đọc Truyện sưu tầm, hi vọng sẽ hữu ích cho các bạn đang ôn tập tại nhà! Tài liệu tham khảo Nghị luận về bảo vệ môi trường Như vậy trên đây chúng tôi đã giới thiệu đến bạn đọc thơ tự sự của Lưu Quang Vũ. Tôi hy vọng bài viết này hữu ích cho cuộc sống hàng ngày và học tập hàng ngày của bạn. Chúng tôi xin tạm dừng bài viết này tại đây. Website MỞ ĐẦUTheo sự vận động của tiến trình văn học Việt Nam, giai đoạn văn học 1945 –1975 đã giữ một vị trí vô cùng quan trọng. Trong giai đoạn này, chúng ta nhận thấyđược sự cách tân mạnh mẽ về lối viết văn, cũng như quan điểm nghệ thuật của mỗingười nghệ sĩ. Phần lớn các tác giả thời kì này đi theo con đường văn học chínhthống với nội dung hướng đến phục vụ cách mạng, cổ vũ tinh thần đấu tranh chốnggiặc ngoại xâm. Bên cạnh đó vẫn còn một số tác giả đi theo dòng văn học phụ lưu,phản ánh hiện thực cuộc sống, đi sâu vào góc khuất con người, bề sâu đời sống nộitâm. Nếu Tố Hữu là ngọn cờ đầu tiên trong phong trào cách mạng, thơ ông được biếtđến là những lí tưởng khai sáng những con người đến với con đường cách mạng bằngtất cả nhiệt huyết của con tim; thì Lưu Quang Vũ được mọi người biết đến như một“hiện tượng” trong thời kì này. Khuynh hướng thế sự đời tư được thể hiện vô cùngsắc nét qua từng tác phẩm của ông, tạo nên một điểm nhấn đặc biệt trong giai đoạnvăn học 1945-1975. Tuy không được phổ biến như dòng văn học chính lưu – văn họcCách Mạng, song dòng văn phụ lưu mang cảm hứng thế sự đời tư lại thành côngtrong việc tạo nên một “ngã rẽ mới” cũng như làm phong phú thêm diện mạo mớicho chặng đường văn học nước DUNG1. Vài nét về tác giả Lưu Quang Cuộc đờiLưu Quang Vũ, sinh ngày 17/4/1948 tại Thiên Cơ, Hạ Hòa, Vĩnh Phú nay là PhúThọ, là con trai nhà viết kịch Lưu Quang Thuận và bà Vũ Thị Khánh. Tuổi thơ, ôngsống ở Phú Thọ cùng với cha mẹ, khi hòa bình lập lại 1954 gia đình ông mới chuyểnvề sống tại Hà nhỏ, ông đã ba lần đoạt giải văn Thành phố Hà Nội, một lần đoạt giải về 1965 đến 1970 anh nhập ngũ, phục vụ trong quân chủng Phòng không –Không quân. Đây là thời kỳ thơ Lưu Quang Vũ bắt đầu nở 1970 đến 1978 xuất ngũ và làm đủ mọi nghề để mưu sinh, làm ở Xưởng Caosu Đường sắt do Tạ Đình Đề làm Giám đốc, làm hợp đồng cho nhà xuất bản Giảiphóng, chấm công trong một đội cầu đường, vẽ pa–nô, áp–phích,...Từ 1978 đến 1988 Lưu Quang Vũ làm biên tập viên Tạp chí Sân khấu, bắt đầusáng tác kịch nói với vở kịch đầu tay Sống mãi tuổi 17 viết lại theo kịch bản của VũDuy Sự nghiệp sáng tácTrước năm 1978, Lưu Quang Vũ chỉ sáng tác thơ và truyện ngắn là chủ yếu, thơông tuy không sắc sảo và dữ dội như kịch nhưng giàu cảm xúc và trăn trở khát tập thơ chính của ông như- Hương cây – Bếp lửa in cùng Bằng Việt, 1968.- Mây trắng của đời tôi NXB Tác phẩm mới, 1989.- Bầy ong trong đêm sâu NXB Hội nhà văn, 1993.- Lưu Quang Vũ, thơ và đời NXB Văn hóa thông tin, 1997.- Gửi tới các anh NXB Quân Đội Nhân dân, 1998.- Những bông hoa không chết in chung cùng phần Nhật ký, NXB Lao động,2008.- Nhiều bài thơ khác chưa được in thành ra ông còn là tác giả của một số truyện ngắn- Thị trấn ven sông 1968.- Mùa hè đang đến 1983.- Người kép đóng hổ 1984.- Một vùng mặt năm 1978, Lưu Quang Vũ bắt đầu sáng tác kịch. Ông được xem là một hiệntượng sân khấu kịch đặc biệt, một nhà biên soạn kịch tài năng. Một số sáng tác kịchtiêu biểu như- Sống mãi tuổi mười Hồn Trương Ba da hàng thịt 1981.- Nàng Sita 1982.- Người trong cõi nhớ 1982.- Ngọc Hân công chúa 1984.- Tôi và chúng ta 1984.- Lời nói dối cuối Bệnh sĩ 1988.- Tin ở hoa hồng 1986.2. Những vấn đề lý Cảm hứng thế sự đời tưCảm hứng thế sự là cảm hứng về cuộc sống đời thường, về con người của thựctại. Những tác phẩm mang cảm hứng thế sự thường hướng đến sinh hoạt hàng ngàycủa con người. Chú ý khẳng định giá trị thẩm mĩ của cái đời thường, khám phá mọiphức tạp, éo le và cả cái cao quý trên hành trình đi tìm sự sống và hạnh phúc của conngười [dẫn theo 6]. Cảm hứng thế sự đời tư trong văn học 1945 – 1975Cách mạng tháng Tám thành công, sau hơn 80 năm nô lệ, dân tộc ta đã giànhđược độc lập tự do. Cả nước sục sôi trong niềm vui của những người lần đầu tiên làmchủ đất nước. Những người được hâm mộ nhất lúc bấy giờ là những người ở chiến khuvề, là cán bộ Việt Minh, chiến sĩ giải phóng quân. Người ta thích sinh hoạt chính trị,thích nói chính trị, thích gọi nhau là đồng bào, đồng chí,… Độc lập tự do chưa giànhđược bao lâu thì giặc Pháp đã trở lại, sau đó Mỹ kéo vào. Cả nước đứng lên, sẵn sàngchống kẻ thù. Thanh niên tình nguyện đi bộ đội, chịu mọi sự gian khổ, hi sinh vì đấtnước. Lợi ích cộng đồng, lợi ích đất nước được đặt lên hàng đầu, mọi lợi ích khác đềutạm thời phải xếp lại, lợi ích cá nhân lại càng trở nên tầm thường, thậm chí là vô đó, Đảng đề ra văn nghệ sĩ phải đứng trên lập trường kháng chiến, ra sứctuyên truyền chính trị, cổ vũ chiến đấu. Do đó, chủ đề chính trong thơ ca 1945– 1975là tình cả công dân, tình cảm chính trị, tình đồng chí đồng bào, tình quân dân, tình cảmvới Đảng, với Hồ chủ tịch,… Cảm hứng chính trị trở thành thi nguồn lớn mạnh nuôidưỡng nền thi ca Việt Nam lúc bấy dọc Trường Sơn đi cứu nướcMà lòng phơi phới dậy tương lai”Tố Hữu“Những buổi vui sao cả nước lên đườngXao xuyến bờ tre từng hồi trống giụcSung sướng bao nhiêu, tôi là đồng độiCủa những người đi, vô tận, hôm nay”Chính HữuChủ tích Hồ Chí Minh nói “Viết cho ai? – Viết cho đại đa số; công nông để làm gì? – Để giáo dục, giải thích, cổ động, phê bình. Để phục vụ quần chúng”[dẫn theo 5]. Cái tôi hòa chung và cái ta, vì vậy, giai đoạn văn học 1945 – 1975, cảmhứng thế sự đời tư có phần lắng xuống. Văn học thời kì này hướng vào mục tiêu chiếnthắng kẻ thù xâm lược và xây dựng xã hội nhiên, bên cạnh dòng chính lưu văn học tuyên truyền cách mạng, nền vănhọc Việt Nam vẫn tồn lại các dòng phụ lưu khác mang cảm hứng thế sự đời tư. Nhữngtác phẩm này mang hơi thở của cuộc sống thường ngày, những mất mát trong đauthương, những trắc trở trong con đường đi tìm hạnh phúc của con người, đồng thời thểhiện cái tôi cá nhân mạnh mẽ, mang dấu ấn cá tính riêng Cảm hứng thế sự đời tư trong thơ Lưu Quang VũLưu Quang Vũ là thế hệ nhà thơ mang áo lính, cùng với Hoàng Nhuận Cầm,Thanh Thảo, Bằng Việt – một học sinh, đi thẳng từ cánh cổng nhà trường vào quânngũ, thì chắc hẳn trong ba lô của ông mang theo rất nhiều hành trang, tư trang. Trongđó có một tiếng chim kêu gọi mùa vải đỏ, con sông Thương, có một đêm thao thứckhông ngủ trên con đường hành quân,… Tất cả tâm hồn thơ của Lưu Quang Vũ lúcbấy giờ là một hình ảnh dân tộc, chưa được nhìn qua lăng kính đổ vỡ đời tư. Nhữngnăm 1960, đặc biệt là năm 1968, thì ông thể hiện cái tôi công dân, quyện tình cảm cánhân của mình vào tình yêu đất nước. Ông viết“Em ơi, em là Hà NộiAnh chưa bao giờ yêu Hà Nội như hôm nay”Tâm hồn sáng tác của Lưu Quang Vũ rộn rã như một bản hoan ca “Anh chưabao giờ yêu Hà Nội như hôm nay”. Lời tự tình đó dành cho những trái tim chưa trảiqua những nghịch cảnh đời những năm 1970, một người nghệ sĩ trải qua một trang đời tư, những cơn dưchấn tinh thần trong độ tuổi mới xây dựng hạnh phúc đầu đời, nhà thơ không cònmang “ngoài bút” để tô điểm cho quê hương xứ sở. Trong khi Phạm Tiến Duật, PhanThị Thanh Nhàn chìm đắm trong tình yêu lý tưởng của thời chiến “Anh lên xe trời đổcơn mưa/ Cái gạt nước xua đi nỗi nhớ” trong trẻo, lạ thường thì chặng đó qua rấtnhanh trong Hương cây bếp lửa, để cơn địa chấn đời tư đến. Lưu Quang Vũ dám nhìnvào dân tộc bằng ánh mắt mang bi kịch đời tư Việt Nam ơi, Đất nước đàn bầu, Giấcmộng đêm,... Đó là điểm khác biệt của Lưu Quang Vũ so với những người bạn Quang Vũ đem đến cho người đọc cảm giác những điều hôm qua tưởngtuyệt vời tốt đẹp, đến nay thành không tưởng nữa rồi. Khi con người bị va đập bởi mộtchấn động tình cảm đời tư thì họ nhìn quê hương không còn thanh tâm nguyên vẹnnữa. Xã hội Việt Nam chìm trong biển máu, Lưu Quang Vũ đã nhìn sâu vào mặt tráicủa chiến tranh, dám viết nên những câu thơ“Những áo quần rách rướiNhững hàng cây đắm mình vào bóng tốiChiều mờ sương leo lắt đèn dầuLũ trẻ ngồi quanh mâm gỗLèo tèo mì luộc canh rau”Việt Nam ơi.3. Khuynh hướng thế sự đời tư trong thơ Lưu Quang Vũ giai đoạn 1945 – Thể hiện trong nguồn cảm hứng dân tộc, quê hương đất nướcLưu Quang Vũ đã đi vào cuộc kháng chiến với sức mạnh của niềm tin và tuổi hứng về đất nước, nhân dân trong thơ ông vì mang một cảm xúc, một cá tínhsáng tạo riêng không bị hòa lẫn trong dòng thơ lúc bấy hứng về đất nước trong thơ thường được khơi nguồn từ những con người,sự vật thân thương, gần gũi. Mỗi con sông gắn với mỗi vùng đất, đều có nét riêng. Qualăng kính của Lưu Quang Vũ tên mỗi con sông cũng hiện lên chính cái hồn của nó sông Thương… vừa mềm mại, trìu mến, mộng mơ“Sao tên sông lại là ThươngĐể cho lòng anh nhớ?”5Đạn bom chiến tranh không thể làm phai đi chất thơ mộng, mĩ miều của đôi dòngnặng trĩu phù sa“Đất nước nặng tình phù sa bát ngátTâm hồn ta tắm với bóng mây trongYêu quá sông Thương nước chảy đôi dòng”Cùng con người, sông cũng thao thức cùng chiến tuyến chống quân thù. Sôngvẫn thở và người vẫn hát, hát trong lửa đạn chiến tranh“Sông Thương ơi, đang những ngày đánh MỹNên đôi bờ nòng pháo hướng trời mâyNhững cô lái đò súng khoác trên vaiĐời đẹp vô cùng dòng lệ hóa dòng vui…Nghe sông gọi người đi đánh giặcĐất nước nặng tình phù sa bát ngát”Trong nỗi nhớ của mỗi người có ai không nhớ về những dòng sông êm đềm, thơmộng? Sông Thương vẫn cứ mãi êm đềm, thơ mộng như chính tự thi sĩ, Lưu Quang Vũ không thể không phải lòng trước vẻ đẹp Cánh đồngvàng thu“Lúa xanh đã nặng hạt vàngĐồng xa đã gặt, đường làng trải rơm.…Nỗi thương muôn vạn muôn trùngTìm nhau trong sắc cánh đồng vàng thu”Mùa thu lại gắn với mùa gặt, với sắc vàng của những gánh lúa trĩu hạt của chốnđồng quê. Mùa thu của anh giản dị, hiện đại và không quá chau chuốt nhưng chính sựbình dị ấy đã khiến cho người đọc dễ hiểu, dễ đồng cảm và thân thuộc“Thu đi lạnh giục đông sangNúi nhoà sương trắng chiều hôm mất rồi”Cảm hứng về đất nước trong thơ Lưu Quang Vũ còn là từ truyền thống văn hóa,lịch sử. Đánh giá cảm hứng dân tộc trong thơ Lưu Quang Vũ, Vũ Quần Phương nhậnxét quan tâm đến vẻ đẹp đất nước, “ngợi ca tầm vóc vĩ đại và sự hi sinh cao cả6của người dân”. Một tuổi thơ được thở trong hơi ấm của tình thương gia đình nên tậnsâu bên trong Lưu Quang Vũ luôn dành cho mẹ những tình cảm thiêng liêng. Gửi mẹ1969 được viết khi đang tại ngũ là bài thơ mang xúc cảm vô cùng chân thực sâu lắng.“Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹCũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta”Con mới chính là người làm khổ mẹ. Người lo lắng cho con nhiều nhất. Mẹ traocon tình yêu từ những câu ru “à ơi” qua hàng bao đêm thâu, cho đến từng miếngcơm… Với tình cảm không hề sáo rỗng, “con” ước“Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp chaƯớc con được sống suốt đời bên mẹ”để mẹ luôn là người phụ nữ đẹp, để được phụng dưỡng, chăm sóc mẹ khi ốmđau, khi trái gió, trở trời... cho tròn đạo làm con như bao người con có hiếu.“Nhưng xứ sở ta quân Mỹ tới rồiCùng bè bạn con lên đường đuổi giặc”Đứng lên đánh giặc là trách nhiệm của mỗi trái tim khi quân thù mang dã tâmgiày xéo quê hương, đất nước thân yêu của mình. Đó là truyền thống đẹp đẽ của dântộc ta được hun đúc qua chiều dài hàng ngàn năm lịch của tác giả trong bài thơ cũng như bao bà mẹ Việt Nam khác chịu thương,chịu khó, yêu chồng, thương con. Mẹ vui vẻ thực hiện thiên chức với ý thức tựnguyện. Tình thương của mẹ bao la là vậy sao có thể nào không thường trực trong nỗinhớ của con. Để rồi trong một đêm ở nơi “rừng xa gió lạnh” hình ảnh mẹ lại hiện lên“Mẹ nghỉ chưa hay đã thức rồiSuốt một đời chưa có lúc nghỉ ngơi”Vì nhiều lẽ, mà có thể nhất là Tổ Quốc đang còn giặc giã. Mẹ không nghỉ ngơi làđể làm thêm nhiều việc cho gia đình, cho đất nước để chiến tranh mau kết thúc, đểsớm có ngày được gặp lại cuộc đời gian lao, vất vả đầy rẫy những biến cố bất ngờ phía trước, nhàthơ nguyện sẽ vượt qua tất cả bằng nghị lực của mình, bằng tình yêu thương, sự hysinh lớn lao mà mẹ dành tặng cho“Dẫu cuộc đời là con đường dài thếCon sẽ đi qua mọi đèo dốc chông gaiBằng đ nếu tiếng Việtđược giữ gìn, cất lên đòi quyền sống. Tiếng kêu ai oán nhất của xã hội Việt Nam vẫn làtiếng kêu của dân tộc Việt. Nhờ tiếng Việt đó mà cho dù dân tộc Việt Nam bị đào thảiđi chẳng nữa thì tiếng Việt vẫn thuộc về phạm trù vĩnh cửu, tiếng Việt luôn sống trongtâm hồn người Việt. Lưu Quang Vũ bắt được mạch đó đưa vào trong sáng tác sáng tác của Lưu Quang Vũ còn là sự xuất hiện của “niềm tin” tôn giáo rấtđặc biệt“Tôi không tinLỗ đinh trong tay tượng ChúaChúa của tôi ngồi ở ven đườngNgủ gục trên nắp hầm trú ẩnChúa của tôi bom thiêu cháy xémChúa của tôi hát xẩm trên tàu điệnChúa của tôi bới gạch vụn tìm conChúa của tôi đêm nay lang thang”Một đất nước, một dân tộc Việt Nam trước năm 1975, không thể ngưỡng vọnghình ảnh tôn giáo. Ở đây, Lưu Quang Vũ không hề báng bổ thần thánh mà ý của ông làước muốn Chúa ở trên cao hãy hòa nhập vào đời sống thống khổ của nhân tình thế tháiViệt Nam, hiểu cho nỗi đau của người con mất cha, người vợ mất chồng, người mẹmất con. Phạm Tiến Duật từng nói“Tôi với bạn tôi đi trong yên lặngCái yên lặng bình thường đêm sau chiến tranhCó mất mát nào lớn bằng cái chếtKhăn tang, vòng tròn như một số không”Ý muốn nói quân đội ông đi ngang từ bên bờ này sang bờ bên kia, ông vào bạnông vào đi luồng vào các thi thể, xác người thối rửa rồi nhưng không còn con đườngnào để sang bên kia cả, phải đi vào giữa xác người chết chồng chất lên nhau, nên9không thể có niềm tin tuyệt đối vào tôn giáo. Bởi vậy, Lưu Quang Vũ hi vọng thốngthiết Chúa hãy xuống soi xét dân tình, đó là ý của bài với bất cứ một dân tộc nào, chiến tranh là hiểm hoạ, là tổn thất nặng nề màmọi cố gắng bù đắp của con người chỉ có thể xoa dịu chứ không thể làm lành vếtthương khủng khiếp đó. Là một tâm hồn nhạy cảm với đau buồn, mất mát, ngay từgiữa cuộc chiến nhà thơ hiểu ngay rằng chính nhân dân là người phải gánh chịu tất Thể hiện qua lăng kính đời Cái tôi trữ tình đổ vỡ trong tự vấn đời tưLưu Quang Vũ là nhà thơ có phong cách với tư tưởng đầy triển địa chấn đầu tiên khi Lưu Quang Vũ bước chân từ nhà trường vào conđường quân đội bị trung đội trưởng gọi lên, bắt đốt gia tài thơ của mình và đi ra khỏiquân đội. Bị coi là đào ngũ – chính là một trong những vết chàm đầu tiên của khi kết hôn với nữ nghệ sĩ Tố Uyên với sự đổ vỡ trong hôn nhân Lưu QuangVũ đã rơi vào bi kịch tình yêu và không hề kêu oán một lời mà ông tự nhận về phầnmình khi tưởng trái tim và gia cảnh “ngọc vàng” nhưng ngược lại đó là “ván nát sànhoang”“Anh thương em suốt đời trên sóng nướcCướp được tàu anh tưởng có ngọc vàngNgờ đâu chỉ là ván nát sàn hoangCòn trơ lại một hồn thơ tai ác quá”Vì không chịu nổi cái nghèo “cơm, áo, gạo, tiền” nên con chim vành khuyên củamàn ảnh Việt đã để lại đứa con của mình và dứt áo ra đi. Lưu Quang Vũ từng nói vớicon rằng“Con ơi! Con hãy tha thứ cho chaCha không thể sống cùng mẹ nữaĐời cha nắng gắtMà mẹ con cần suối mát của đồng vuông”Cái tôi trữ tình trong thơ Lưu Quang Vũ vẫn rất vị tha, nồng hậu. Phải chăng, khikhông còn chỗ dựa dẫm, con người trở nên tuyệt vọng, khổ đau của cửa ải ái tình, khiđó người ta tự trấn an cuộc đời để vượt lên khổ đau. Những chấn động đời tư đã ảnhhưởng trong thơ của ông sau này“Mất hạnh phúc rồi ư nhưng anh cần chi hạnh phúc10Hai tiếng xa vời hiểu rõ từ lâuỪ thì ngẩn ngơ anh đành nhận thếGiọt lệ trong không tuổi hổ gì đâu”Anh đã mất chi, anh đã được gìDẫu đổ vỡ hôn nhân là thế, nhưng sau đó bao giờ Lưu Quang Vũ cũng hướng đếnthềm cao của niềm tin“Đời sống là bờGiấc mơ là biểnBờ không cònNếu chẳng có khơi xa”Giấc mơ của anh hềChính điều này tạo nên phong cách của ông in đậm vào cá tính sáng tạo và sinhthời những người bạn của Lưu Quang Vũ đã từng nhận xét rằng “Thất vọng trong tìnhyêu, đổ vỡ trong hôn nhân là vậy”. Nếu người phụ nữ nào đó đến sau, bước vào cuộcđời lắm tổn thương, lắm cay đắng của ông, thì Lưu Quang Vũ vẫn yêu, yêu hết mìnhvới ngọn lửa tình yêu say đắm“Trước tình em đáng lẽ phải lặng yênNhưng hạnh phúc làm anh không níu đượcNhư biển cả vỗ bên mình tổ quốc”.Và như bù đắp cho tất cả những đau thương, mất mát nơi trái tim hàng nghìn vếtthương, vết sẹo chằng chịt ấy, người phụ nữ thứ hai đã đến bên ông, thắp lại cho ôngnhững niềm vui, niềm hạnh phúc, sự hòa hợp, đồng điệu từ suy nghĩ đến tình yêu. Đóchính là nữ thi sĩ Xuân Quỳnh. Nếu Lưu Quang Vũ ngổn ngang với sự đổ vỡ trong hônnhân thì mái ấm của nữ sĩ Xuân Quỳnh cũng không khá hơn là mấy. Chính vì lẽ đó,mà họ đã phải lòng nhau, yêu thương cho hoàn cảnh của nhau và khi hai tâm hồn hòachung nhịp đập, họ đã cùng nhau vượt qua, cùng nhau xây nên một mái nhà hạnhphúc. Nhưng thật không may, trong chuyến đi ở bãi biển Đồ Sơn cả hai bị tai nạn, họra đi trong niềm tiếc thương khôn xiết của mọi Cái tôi trữ tình cô đơn đến tuyệt vọngLưu Quang Vũ từ nhỏ đã mang trái tim của người nghệ sĩ, có tình yêu nghệ thuậtnồng cháy. Ông đến với thơ như chim về với tổ, như nước về với nguồn. Thơ ông là11tiếng lòng nhớ nhung, là nỗi nhớ yêu thương hay phải chăng thơ ông là nỗi buồn màxa hơn nữa là nỗi cô đơn, đâu chỉ vậy nỗi cô đơn ấy đã đi đến cô con người ta có những dư chấn trong cuộc đời thì thơ là tiếng lòng trảinghiệm của họ“Tâm hồn anh dằn vặt cuộc đời anhThắp một ngọn đèn hồng như ánh lửaĐêm sâu quá đêm nào biết ngủChỉ con người đến ngủ giữa đêm thôi”Bầy ong trong đêm sâuTừng trải qua bao mất mát con người ta sẽ tự cảm thấy bản thân như ngày càngbị xã hội ruồng bỏ, họ trở nên bi lụy. Đầu tiên đó là sự dằn vặt bản thân, về đêm là lúccon người ta sống thật với bản thân mình nhất, họ suy nghĩ về bản thân. Ban ngày kìmnén bao nhiêu thì ban đêm khi ở một mình bản thể con người bộc lộ nỗi niềm thầm kínbấy nhiêu. Bởi trong tâm thức ấy đã quá tải và đang rên rỉ một cách nhọc nhằn. Conngười tự hòa mình vào màn đêm u uẩn “chỉ con người đến ngủ giữa đêm thôi”. Dĩvãng kéo ta về, tương lai gọi ta đến, nỗi buồn, sự cô đơn cứ dai dẳng xảy đến. Trongcon người Lưu Quang Vũ lúc này, nỗi buồn đã bước lên một cung bậc khác đó là nỗiđau đớn, mệt mỏi“Hai ta không đi một ngã đường dàiKhông chung khổ đau không cùng nhịp thởNhững gì em cần anh chẳng cóEm không màng những ngọn gió anh traoNhư dao cắt lòng anh như đổ nátPhố ngoài kia ngột ngạt những con tàu.”Từ biệtCon người ấy cảm thấy mệt mỏi khi những gì mình có không đáp ứng được nhucầu của người mình yêu. Cuộc sống là bông hoa đen mà chú ong nào đó hút mãi chẳngcho mật ngọt. Lời thơ toàn đắng cay và dường như chủ thể bị mất phương hướnggiống như tâm trạng Đứng ở quê hương mà nhớ quê hương sự ham muốn về đời sống nội tâm trong con người Lưu Quang Vũ nhưngkhông được thỏa mãn nên những vần thơ của ông lúc nào cũng quặn thắt sự cô đơn,Có những lúc12“Tôi khát khao yêu ngườiMà không sao yêu được”Rồi khi không đạt được, người nghệ sĩ cảm thấy bản thân bị lạc loài giữa hàngvạn con người“Tôi chỉ là cây trong nỗi buồn bão gióLòng tôi trắng mà mùa thu gió độcBao giấc mộng gió đuổi vào dĩ vãng”Đôi lúc ông tự thân hòa nhập vào thiên nhiên, nhưng lại bế tắc quá rồi cảm thấymình lạc lõng. “Lòng tôi trắng mà mùa thu gió độc” là hình ảnh toát lên sự chân chính,cái tôi vững chãi giữa cuộc đời rối ren. Trong thời cuộc này, mọi mơ ước, khát khaokhông thể hiện thực hóa được mà chỉ biến nó thành giấc mộng và buồn hơn là đưa vàodĩ vãng. Và con người sống trong xã hội ấy không thể không lạc loài, chơi vơi giữacuộc đời của chính cô đơn như là điểm xuyết, như là dấu ấn riêng trong trang thơ của LưuQuang Vũ, dư chấn đời tư làm cho anh cô đơn đến giằng xé“Nhớ vai em chập chờnhoa gạo đỏ/ Nhớ vầng trăng xẻ nữa lúc xa xôi”.Nỗi nhớ ngày càng ăn sâu vào tâm hồn của nhà thơ bởi sự cô đơn đến tuyệt hoài niệm lại những ký ức xa xưa, một nữa tình yêu của ông thật sự quan trọngđến nhường nào. Những người cô đơn, đa cảm thường chuốc lấy nỗi buồn của đời tư,của nhân tình thế thái, của những nỗi đau và hoài niệm. Nỗi buồn ấy đâu chỉ là ngâydại, đâu chỉ là quay quắt, mà đó là nỗi cô độc khi con người ta tìm kiếm mãi mà khôngcó lối ra“Đêm nay tôi chẳng biết lối vềPhía nào cũng hàng rào trước mặtThế giới có bao nhiêu tường váchNgăn cản con người đến với nhau.”Mấy đoạn thơMảnh đất tình yêu được gieo vào hạt giống buồn thương man mác, cái tôi dỗihờn dường như rơi vào cõi đơn độc. Ông khắc khoải giữa tình yêu và số phận, đó làtiếng thơ lặng lẽ thương đời“Anh là con ong bay giữa đời lận đậnTrời đêm dài chẳng có một ngôi sao.”13Bầy ong trong đêm sâuNỗi buồn ấy đôi lúc lo âu về hạnh phúc mong manh, Những ngày chưa có em“Mưa trên đường xa mưa trên cửa sổ tâm hồnÔi tuổi thanh xuân trôi qua bằng những đêm trăn trở”Con người đôi lúc cô đơn, những lúc ấy trước mắt họ tương lai như mù tối, chuỗingày trôi qua của tuổi thanh xuân được thêu dệt bằng những đêm trăn trở. Dường nhưđôi mắt ấy đã in hằn những nỗi buồn, sự lo âu thấp thỏm khi phải sống mà không cómột ai để yêu thương, đâu chỉ vậy tình yêu đầu tiên rời bỏ ông đã làm cho nỗi buồn ấycàng thấm dần vào con người đa cảm này. Hay đó là nỗi buồn về thế thái nhân tình“Quán cà phê chạng vạng khói bayMùi khói cũ cay xè con mắtNgồi quanh bàn giờ bao người lạ khácChỉ anh điên vẫn đứng sững ngoài đườngThân tiều tụy ôm mặt cười lặng lẽ.”Quán cà phê ngoại ôTâm trạng buồn, cô đơn được Lưu Quang Vũ khắc họa qua hình ảnh “khói bay”,“cay xè con mắt” diễn tả một cách sâu sắc sự bơ vơ lạc loài giữa bao người xa lạ. “Mùikhói cũ” hay phải chăng đó là nỗi buồn làm mắt ông cay xè, mọi thứ như chao đảotrước mắt ông, như rơi vào cõi cô độc trống vắng. Như những người không còn biết gìnữa, ông “ôm mặt cười lặng lẽ” hình ảnh ấy khiến người đọc vừa xót thương vừa đauđớn. Nỗi buồn Có những lúc là sự chất vấn của cuộc đời“Anh chẳng mang cho đời những tiệc vui ảo ảnhNỗi buồn chân thành đời chẳng nhận hay sao”.Cô đơn tuyệt vọng – ông luôn mất niềm tin vào cuộc đời, câu hỏi tu từ được ôngxoáy sâu “nỗi buồn chân thành đời chẳng nhận hay sao”, ông hỏi cuộc đời hay hỏichính mình. Có lẽ sự chân thành khiến con người ta buồn chăng? Ở Lưu Quang Vũ tathấy đầy rẫy những nỗi buồn – buồn chân thành, buồn tuyệt vọng, buồn giằng dừng lại ở đó, dường như trong sự cô đơn lạc lối, Lưu Quang Vũ than thở“Tôi lớn lên giữa thời bạo ngượcBiết trong đợi gì biết tin tưởng vào đâu.”Cầu nguyện14Đúng như tên bài thơ “Cầu nguyện”, hai câu thơ như là lời nguyện của chính LưuQuang Vũ, giá như thời mà ông sống đem lại cho ông niềm tin, sự hoài vọng thì tốtbiết bao. Khi những đứa con tinh thần của ông không được chấp nhận và cuộc tình đầutiên đã bỏ ông đi, như một vết sẹo lớn trong cuộc đời ông. Đúng như có người đã nóirằng “Nếu thế hệ nào trưởng thành cũng thấy ít nhiều bơ vơ, thì thế hệ 20 là thế hệ bơvơ hơn hết, lạc loài hơn hết.”Ông thấy cô đơn trong chính con người mình cũng như ông thấy cô đơn, lạc lõnggiữa những con người trong xã hội“Trên bình nguyên đá và cát bỏngNỗi cô quạnh con người dưới nắng.”Di chúc tình yêuMọi cung bậc cảm xúc được Lưu Quang Vũ gói trọn trong những bài thơ nồngđượm đến say đắm, ngọt dịu đến chạnh lòng, mỗi bài thơ để lại cho ta cảm xúc khácnhau nhưng vẫn gặp nhau bởi nỗi buồn lan tỏa trong không gian thơ đầy tình yêu Quang Vũ mang trong mình nhiều nỗi đau, nhiều niềm day dứt trong thân ông là một người đa sầu, đa cảm, lại thêm những địa chấn đời tư trong quákhứ, càng phần nào khiến ông nhạy cảm với tất cả mọi thứ xung quanh hơn, dễ tổnthương hơn. Chính vì thế, từ những cảm xúc đời thường, cái tôi chấn thương trong ôngdễ phần dằn vặt, nhạy cảm. Ngay cả ngồi bên cạnh người thân cũng cảm thấy nỗi côđơn dâng trào“Tôi là đứa con cô đơn ngay khi ngồi cạnh mẹThằng bé lẻ loi giữa lớp học ồn àoBàn chân hồ nghi giữa đường phố xôn xao”Mấy đoạn thơ Thể hiện sự bận tâm đến những thân phận nhỏ béLưu Quang Vũ tin rằng, “khi một tiếng gọi cất lên thì bao giờ cũng có tiếngthưa, không tiếng gọi nào lại rơi vào im lặng đáng sợ cả” [dẫn theo 4]. Chính vì quanniệm sống ấy đã khiến cho nhà thơ cứ mãi trăn trở với thực tại, buộc phải nói lên tiếng15lòng của mình để cùng biết đau, biết san sẻ cùng nhau – nhất là những tháng ngàycùng cực, sống trong lửa như một số các nhà văn, nhà thơ cùng thời, Lưu Quang Vũ đã từng hivọng, từng nghĩ đến một ngày mai tươi sáng, hòa bình. Nhưng ngày mai ấy thật xa xôi,với tay muốn chạm đến cũng chẳng được. Ông dường như thừa sức hiểu thấu đượcđiều này nhưng ông vẫn cứ đắm chìm, bộc lộ chất tự sự trong con người ông“Những tuổi thơ không có tuổi thơNhững đôi mắt tráo trơ mà tội nghiệpChúng ăn cắp, đánh nhau, chửi tụcLang thang hè đường, tàu điện quán biaNhững bông hoa chưa nở đã tàn điNhững cành cây chưa xanh đã cỗi”...“Sao mọi người có thể dửng dưngNhìn em đi trên đường tốiMọi người đều có tộiTrước tuổi thơ đã chết của em”.Những tuổi thơCái nhìn của Lưu Quang Vũ là cái nhìn đa chiều, thực tế. Ông mượn nhiều hìnhảnh gần gũi với đời sống sinh hoạt hằng ngày để bày tỏ tâm tư của mình trước cuộcsống. Và hơn bao giờ hết, vần thơ của ông gieo ra thường ẩn chứa sự nấc nghẹn bêntrong, tự vấn cao“Em gái mười lăm đã không còn thiếu nữDưới mái tóc quăn trơ bụi vai gầyEm đi đâu đêm nayĐể lòng tôi se lạiEm lăn lóc trong bùn lộiMà tôi chẳng biết làm gìLặng đứng nhìn em điCổ tôi chừng nghẹn đắng”...“Đôi môi em không trong vắt nụ cười16Em chẳng biết yêu đương mà mơ ướcKhông được đọc những trang sách đẹpKhông biết tin vào những bài ca”.Những tuổi thơSở dĩ Lưu Quang Vũ “ăn không ngon, ngủ không yên” là bởi ông cảm giác nhưmình bất lực trước thời đại. Chặng đường ông trải qua và chiêm nghiệm là hành trìnhđã cho, lấy của ông rất nhiều, đó là một trong những lí do giải thích vì sao thơ của ôngcó những “cái khác” nhưng vẫn đảm bảo được sự rung cảm từ thơ mang lại. Nhữngđiều trông thấy này đã làm kết đọng trong lòng Lưu Quang Vũ một nỗi buồn ám ảnh,không dễ dàng nguôi ngoai. Liên tưởng của anh, càng đắp thêm vào những cái “bithương” hơn nữa, có lúc Lưu Quang Vũ đã rơi vào tâm thế bế tắc“Có những lúc tâm hồn tôi rách nátNhư một chiếc lá khô, như một chồng gạch vụnMột tấm gương chẳng biết soi gìMột đáy giếng cạn không một hốc mắt đen sìTrời chật chội như chiếc lồng trống rỗngThành phố đầy bụi bặmNhững mặt người lì nhẵn chen nhau”Có những lúc.Lưu Quang Vũ luôn luôn băn khoăn một câu hỏi giữa con người với con người,con người là gì đối với nhau, có nên tin vào đôi mắt của mình không hay chỉ tin theoniềm tin có sẵn, cái niềm tin đã được định trước, vạch sẵn. Có khá nhiều nhà thơ sốngtrong những năm kháng chiến ấy đã chọn cách thứ hai, tiện và lợi đi đôi nhưng cũngkhông ít những nhà thơ đã chọn cách thứ nhấ Đau trong tâm hồn hơn, và có khi cònkhổ cả thân xác. Ở một góc độ nào đấy, có thể cảm nhận được sự bi lụy trong thơ ông,nhưng nếu đặt đúng vị trí ban đầu thì thơ ông đã dám thoát ly và nói lên được nỗi lòngcủa một con người đang “chơi vơi” giữa thời đại. Và trên tất cả, để công bằng mà nóithơ của ông truyền cảm hứng và lay động tâm hồn độc giả một cách chiều sâu – cảmxúc đến từ từ, không vội vã nhưng da diết, cào xé tâm can“Em biết chăng ngọn cỏ thơm kiaCon ghé ăn vào bỗng nhiên nhớ mẹQuẫy sóng trên sông là con cá mè17Hay đậu theo bầy là con chim dẽCon tép nhỏ thường kho với khếCon bồ nông trên cát ướt lao xao...Chuyện xóm chuyện nhà em chưa biết đâuTrên bến sông này có một chiều năm ấyMẹ đã tiễn cha đi bộ đội...”Chuyện nhỏ bên sông.Ý thức về quan niệm nghệ thuật của Lưu Quang Vũ rất rõ ràng, ở ông – “sự vậnđộng con người quần chúng đến con người đặt mình trong mối quan hệ cộng đồng,đại diện cho những số phận của thế hệ, của dân tộc” [1]. Ông hiểu được cuộc sống chỉđẹp khi những giá trị mà thơ ông mang lại xuất thân từ sự thật, việc thật và chỉ khi nàođạt đến nghệ thuật khi được độc giả rung cảm, đồng sáng tạo để khám phá nên nhữngmạch cảm giác riêng, xây dựng xứ sở riêng cho Lưu Quang Vũ tham dự sâu rộng đến đời sống ở mọi tầng lớp của xã hội,hợp thời với xu thế chung của văn học Việt Nam hiện đại – “văn học đã không thể vàkhông muốn đứng ra, riêng trị, trước bối cảnh chuyển đổi nhanh chóng của cả đờisống vật chất và tinh thần xã hội. Mỗi một ứng xử với văn chương, đồng thời là mộtứng xử với chính mình, và trong cùng một lúc ấy, cũng là một cách ứng xử với cuộcđời” [2, Lưu Quang Vũ là một trong số Thể hiện trên địa hạt tình yêuCó thể nói thơ tình của Lưu Quang Vũ dậy sóng từ khoảng năm 1970. Đó lànhững trang thơ đời thường mang đậm khát khao bình dị về tình yêu, những trăn trởsuy tư của cảm xúc cá nhân,… tất cả mọi thứ như đã ăn sâu vào máu thịt, nhịp thở vàtâm hồn của con người yêu là thứ tình cảm mà con người luôn muốn chinh phục và khám phá. Bởilẽ, nó mang lại cho ta nhiều cung bậc cảm xúc“Ngực anh thở gắn liền với đấtCó nhiều đêm anh khát những chùm sao”.ĐấtThời 1945 – 1975, tình yêu đôi lứa phải đặt sau tình yêu Tổ quốc, con người yêunước phải tôn tình yêu tổ quốc thành mối thờ thiêng liêng. Nhưng cơn địa chấn đời tư18đã làm cho những vần thơ của Lưu Quang Vũ trở nên “lạc điệu”, “nhầm đường rẽ lối”.Tuy nhiên, có mấy ai can đảm viết lên tiếng lòng như Lưu Quang Vũ trong giai đoạnnày. Lưu Quang Vũ đã đưa vào thơ sự giằng xé, đau khổ trong tình yêu, mà sau này ViThùy Linh gọi đó là “đơn độc trong sáng tạo”.Bất hạnh tình yêu đón đợi nhà thơ quá sớm, ngay từ lúc bắt đầu xây dựng giađình riêng. Trong Nửa đêm đến thành phố lạ gặp mưa, nhà thơ tự chất vấn tình yêu“Có lẽ nào em lìa anh lần nữa”Hay trong Mấy đoạn thơ“Tôi còn gì mà đau khổ nữa”Mất niềm tin vào tình yêu, Lưu Quang Vũ thể hiện sự đau khổ đến tột cùng,giằng xé. Nhà thơ trải mình đến tự trào“Anh như thằng bờmChẳng thiết trâu bò, chẳng thiết limChỉ nhận nắm xôi người ngặt nghẽo”Ngã thư tháng ChạpLưu Quang Vũ nhại lại thằng Bờm để nói về sự bất cần của mình. Con người tarơi vào bất cần khi không còn bám víu.“Mất hạnh phúc rồi ư nhưng anh cần chi hạnh phúcHai tiếng mơ hồ hiểu rõ nghĩa từ lâuỪ thì ngẩn ngơ anh đành nhận thếGiọt lệ trong không tủi hổ gì đâu”Anh đã mất chi, anh đã được gìTuy buông lời bất cần, nhưng Lưu Quang Vũ thật sự rất thèm khát hạnh đổ vỡ, ông luôn tìm đến thềm cao của niềm tin, chính chân lý sống này đã làmđộng lực sống cho Lưu Quang Vũ. Trong thơ Lưu Quang Vũ ta nhận thấy một hồn thơluôn khắc khoải về tình yêu. Bởi lẽ những sự đổ vỡ trong cuộc sống đã khiến ông suytư, băn khoăn hơn về cuộc sống thực tại, mà đặc biệt là trong tình yêu của ông. Cái tôiluôn kiếm tìm tình yêu của mình trong niềm say mê hoang lạcEm ở đâu em ở phương trời nàoMôi em thở những điều gì khe khẽ?Em, em gần hay em xa thế nhỉĐến bất ngờ lóa nắng giữa lòng đau19Bầy ong trong đêm sâuLưu Quang Vũ luôn khao khát yêu hết mình, yêu cháy bỏng, muốn bù đắp chonhững người mình yêu“Trời xanh và cánh rộngAnh hôn từng ngón tayAnh hôn làn tóc xoãTrên trán buồn âm uAnh hôn lên đôi mắtMôi chạm vào bao la”Thơ tình viết về một người đàn bà không tên II“Môi chạm vào bao la” nghĩa là nụ hôn rơi vào khoảng không, tất cả chỉ là ảoảnh bởi vì một lần mất đi hạnh phúc, người ta sẽ luôn phấp phỏm, lo âu. Nhưng mỗingười phụ nữ đi qua đời ông, ông đều dành cho họ một tình yêu chân thành. Đối với“người đàn bà không tên” ấy, Lưu Quang Vũ chia sẻ“Là mây trắng của một đời cay cựcVượt lên trên những mái nhà chật hẹpEm em là mấy trắng của đời tôi”Thơ tình viết về một người đàn bà không tên IIINhững vần thơ của ông không trách móc, không oán hận, nhà thơ nhớ về nhữngngày tháng tình yêu vẫn đương còn nồng ấm, nhớ lại những kỉ niệm trong tình yêu lứađôi. Và rồi theo dòng cảm xúc từ những nỗi nhớ hạnh phúc nhất cuộc đời của nhà thơcho đến nhớ đến cảnh “vầng trăng xẻ nửa lúc xa xôi”. Nỗi đau vẫn đang còn đó, giằngxé bản thân của nhà thơ qua từng tháng ngày và giằ vẫn tiếp tục hành trình tìm đến thềm cao của niềm LUẬNXuôi dòng văn học Việt Nam hiện đại, văn học thời 1945 – 1975 không quênnhiệm vụ hòa chung vào không khí chiến đấu chống giặc ngoại xâm, nơi tinh thần dântộc được đẩy lên cao. Nếu Phạm Tiến Duật say sưa trong tiếng hát của những chiến sĩđầy sự lạc quan, yêu đời, tình yêu trong họ như một cơn gió nhẹ dịu lướt qua, Lâm ThịMỹ Dạ với những khúc ca đầy tin yêu về những cô gái tuổi đôi mươi mang trong mìnhnhiều khát khao và hi vọng… thì Lưu Quang Vũ lại mang hơi thở mới lạ, độc đáo,không trộn lẫn với bất kì ai trong nền văn chương lúc bấy giờ. Khuynh hướng thế sựđời tư trong sáng tác của Lưu Quang Vũ, không chỉ đơn thuần là khai thác cái tôi cánhân trong mạch cảm xúc thời đại, mà còn là những trang viết giàu tính chiêm nghiệm,triết lí, hiện sinh. Chất văn xuôi trong thơ ông, cũng như giọng điệu đa thanh đa cảmtrong từng tác phẩm, ta mới thấy hết được tài năng của ông. Các sáng tác của ôngtrong giai đoạn 1945-1975 tuy không được đón nhận nồng nhiệt ở thời điểm đó, songcho đến hôm nay lại vô cùng giàu giá trị, tạo tiền đề cho một làn gió mới trong xuhướng hiện đại hóa văn học và đóng góp không nhỏ cho dòng chảy văn học Việt nghệ sĩ chân chính, tài năng là người dám sáng tạo ra tác phẩm nghệ thuật bằngchính tư duy, xúc cảm của bản thân mình và thổi vào đó sự tinh tế, chân thành. Chínhvì lẽ đó, Lưu Quang Vũ đã vô cùng thành công với những sáng tác mang hơi thở thếsự - đời tư, mà cho đến nay không ai có thể vượt qua ông. Với sự khác biệt ấy, cảmhứng thế sự đời tư ẩn chứa trong suy nghĩ của một người đàn ông đa sầu, đa cảm cùngnhững dư chấn đời tư in đậm vào tâm thức của chính mình, Lưu Quang Vũ đã hoàn tấtquá trình sáng tạo cái tôi từ mạch thanh trong dịu nhẹ ở các sáng tác đầu tay đến sựnhận thức sâu sắc, nhuần chín khi hồn thơ đong đầy gió bão“Tâm hồn anh dằn vặt cuộc đời anhThắp một ngọn đèn hồng như ánh lửaĐêm sâu quá đêm nào biết ngủChỉ con người đến ngủ giữa đêm thôi.”23TÀI LIỆU THAM KHẢOTài liệu sách1. Bùi Bích Hạnh, 2014, Thơ trẻ Việt Nam 1965 -1975 khuôn mặt cái tôi trữ tình,NXB Văn Đỗ Lai Thúy Chủ biên, 2016, Những cạnh khía của lịch sử Văn học, NXBHội nhà Lưu Quang Vũ, 2016, Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi, NXB Hội liệu Internet4. ngày truy cập 13/03/ Nguyễn Đăng Mạnh, 2013, Đặc điểm cơ bản của nền văn học mới Việt Namgiai đoạn 1945-1975, nguồn ngày truy cập 11/03/ Nguyễn Văn Nở, 2012, Cảm hứng thế sự - điểm gặp gỡ và khác biệt giữa tiểuthuyết Hồ Biểu Chánh với tiểu thuyết của một số tác giả miền Bắc cùng thời,nguồn />option=com_content&view=article&id=39cm-hng-th-s-im-gp-g-va-khac-bitgia-tiu-thuyt-h-biu-chanh-vi-tiu-thuyt-ca-mt-s-tac-gi-min-bc-cungthi&catid=26vn-hc-hin-i, ngày truy cập 11/03/ Vũ,nguồn />%C6%B0u-Quang-V%C5%A9/author-WpRofb64NUUZVCwLGK-ucg,ngàytruy cập 12/03/ Lý Hoài Thu, 2017, Thơ Lưu Quang Vũ – gió và tình yêu thổi trên đất nướctôi, nguồn />12/03/ LỤC25

tự sự lưu quang vũ